Molencomplex Goidschalxoord

Geschiedenis

De geschiedenis van de molen van Goidschalxoord begint al voor 1718. In de molen zijn namelijk onderdelen verwerkt van zijn voorganger: een wipmolen, die echter op een andere plaats gestaan heeft aan de noordzijde van de dijk. De molen werd vanaf 1818 decennia lang bemalen door diverse generaties van de familie Kluit die de molen dermate goed onderhielden dat deze hoogstwaarschijnlijk de best onderhouden molen van het eiland was . Hiertoe kwam regelmatig de molenmaker langs die kost en inwoning bij de familie had en aan de molen werkte tot deze weer geheel in orde was. De korenmolen van Goidschalxoord maalde voornamelijk voor de bevolking van Heinenoord en Goidschalxoord.

Aan het eind van de 19e eeuw werd de molen uitgebreid met een stoommachine. Via een ondergrondse tunnel naar de molen werd een overbrenging gemaakt, zodat op windstille dagen de maalstenen van de molen door deze stoommachine aangedreven konden worden. Hiervoor werd de graanschuur achter de molen omgebouwd tot motorhuis. Tevens werd aan het begin van de 20^e eeuw in de molen een stofafzuiginstallatie aangebracht die het meelstof, dat bij het malen vrijkomt, opzuigt en opvangt, zodat dit niet verloren gaat.

In 1924 werd de molen overgenomen door de familie Weeda die tot circa 1953 met de molen maalde. In dat jaar werd de molen stilgezet, na ruim 200 jaar in bedrijf te zijn geweest. Vanaf dat moment nam het verval snel toe. In 2003 werd de Stichting Molencomplex Goidschalxoort opgericht. Dankzij de inspanningen van deze stichting, vrijwilligers en de BankGiro Loterij werd in 2008 de restauratie definitief opgepakt en kon na een compleet herstel de molen op 8 mei 2010 feestelijk worden geopend.

De molen is weer geheel maalvaardig gerestaureerd, waarbij niet alleen de drie maalkoppels zijn gerestaureerd maar ook de eerder genoemde stofafzuiginstallatie. Tevens is de hulpaandrijving vanuit het motorhuis in ere hersteld. In het motorhuis bevindt zich echter geen stoommachine meer, maar wel een waardige vervanger: een 34 pk Ruston & Hornsby 1 cilinder dieselmotor uit 1931. Deze drijft via de ondergrondse riemoverbrenging het binnenwerk van de molen aan.

In juni 2011 werd het molencomplex overgedragen aan de toenmalige Stichting Molens Binnenmaas, die op 6 november 2018 opgevolgd werd door de Stichting Molens Hoeksche Waard (SMHW). In 2017 en 2018 zijn de wieken van deze molen vervangen. Begin 2017 werd de molen stil gezet toen duidelijk werd dat ook hier sprake was van problemen met de zg. ‘deelbare roeden’. Van de circa 1200 molens in Nederland waren er op dat moment 48 met ‘deelbare molenroeden’. Gebleken was dat er iets mis was met de constructie van deze roeden. waardoor niet met zekerheid te zeggen was of deze veilig waren en of de boutverbindingen goed zouden blijven zitten. Om risico’s te vermijden zijn al deze molens begin 2017 stil gezet. In mei 2018 werden, voor rekening van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE), de nieuwe roeden aangebracht en kon de molen weer draaien. Daarna is nog de vang opnieuw afgesteld, is schilderwerk aan de wieken, ramen en deuren uitgevoerd en is het metselwerk gerepareerd om de vochtdoorslag te verminderen.

Openingstijden

De SMHW streeft er naar de maalvaardige molens op vaste tijden voor belangstellenden open te stellen. Op afspraak kunnen de molens door groepen ook op andere tijdstippen worden bezocht. Het molencomplex Goidschalxoord is vrijwel iedere zaterdag van circa 10:00 tot 16:00 uur en op afspraak open voor bezoekers. In deze molen worden meelproducten verkocht.